Początki i narodziny pływania w regionie (1950–1955)
Początki sportu pływackiego na terenie dzisiejszego województwa podkarpackiego sięgają lat 50. XX wieku. W latach 1950–1955 w Przemyślu, Jarosławiu i Rzeszowie zaczęły powstawać pierwsze kluby i sekcje pływackie. Infrastruktura była wtedy skromna – wykorzystywano zarówno odnowione baseny, jak i naturalne zbiorniki wodne, które służyły jako miejsca treningów i zawodów. Przełom nastąpił w 1955 roku, kiedy w Rzeszowie otwarto 30-metrowy basen, a trzy lata później – pełnowymiarowy 50-metrowy obiekt. W tym czasie sekcja „Resovia” zyskała ogólnopolskie uznanie za sprawą młodziutkiej Małgorzaty Dugiełło, która jako 13-latka ustanowiła rekord Polski.
Rozwój infrastruktury i szkolenia (lata 60. – początek 70.)
W kolejnych latach pływanie w regionie zyskiwało na popularności. Rozbudowano bazę sportową – powstały kryte baseny w Rzeszowie, Mielcu i Stalowej Woli. Kluby „RESOVIA”, „Stal” Mielec i „STAL” Stalowa Wola stały się kuźniami talentów, szkoląc młodzież i promując pływanie w lokalnych społecznościach. Sukcesy zawodników nie były dziełem przypadku – za wynikami stali wybitni trenerzy, tacy jak Jacek Biliński czy Kurt Zombek. W Mielcu rozwijała się sekcja „Stal”, której zawodniczka Bożena Dudek w 1970 roku zdobyła tytuł mistrzyni Polski juniorek na 100 m stylem motylkowym. W 1974 roku Zbigniew Giza sięgnął po medal mistrzostw Europy, co potwierdziło wysoki poziom szkolenia w regionie.
Reorganizacja i profesjonalizacja struktur (1974–1976)
Rok 1974 przyniósł ważne zmiany organizacyjne. Okręgowy Związek Pływacki w Rzeszowie przeszedł reorganizację struktur administracyjnych i sportowych, dzięki czemu praca klubów stała się lepiej skoordynowana. Na czele zarządu stanął początkowo Jerzy Szawliński, którego zastąpił Jacek Biliński, a następnie Bolesław Głowacki. W tym czasie ustalano kalendarze imprez, organizowano spartakiady, prowadzono kursy instruktorskie i trenerskie oraz analizowano wyniki sportowe. Duży nacisk położono na rozwój nauki pływania wśród dzieci, co wkrótce zaowocowało zwiększeniem liczby zawodników i sukcesami w rywalizacji krajowej. Kluby „Stal” Mielec i „Resovia” zaczęły dominować w punktacjach centralnych.
Dalszy rozwój i sukcesy (1976–1979)
W drugiej połowie lat 70. prezesem został Bolesław Tronina. Związek działał bardzo aktywnie – organizowano liczne imprezy okręgowe i ogólnopolskie, w tym V Ogólnopolską Spartakiadę Młodzieży w 1977 roku, podczas której pływacy z regionu zdobyli medale i wysokie lokaty w klasyfikacjach. W szkoleniu uczestniczyło około 700 dzieci, a trenerzy opracowali nowy model szkolenia, kładąc nacisk na technikę i przygotowanie motoryczne. Współpracowano z Polskim Związkiem Pływackim, szkołami i lokalnymi instytucjami w celu promocji pływania.
Lata 80. – czas medali i rozwoju kadry (1983–1984)
Sezon 1983/84 był jednym z najbardziej udanych w historii OZP. Zawodnicy zdobyli 15 medali mistrzostw Polski, w tym 4 złote, zarówno w kategorii seniorów, jak i juniorów. Zorganizowano finały Ogólnopolskiej Spartakiady Młodzieży, a 40 zawodników z regionu wzięło udział w finałach ogólnopolskich. Powołano kadry seniorów i juniorów, a pływacy z regionu reprezentowali Polskę na arenie międzynarodowej – Tomasz Chudzik zdobywał medale Mistrzostw Europy Juniorów. Finanse związku były stabilne, a część środków przeznaczano na inwestycje w infrastrukturę.
Kadencja 1985–1988 – umocnienie pozycji
W tym czasie POZP organizował zawody na wszystkich szczeblach – od lokalnych po centralne. W 1985 roku przeprowadzono 10 imprez z udziałem ponad 5,5 tys. zawodników. Kluby z Rzeszowa i Mielca zdobywały medale na mistrzostwach Polski i reprezentowały region na zawodach międzynarodowych. Kadra trenerska była silnie związana z klubami „Stal” Mielec i „Resovia” Rzeszów. Infrastruktura sportowa była systematycznie wykorzystywana do szkolenia młodzieży i organizacji dużych imprez.
Rozwój skoków do wody (od 1985)
Rok 1985 to także początek sekcji skoków do wody przy ZKS „Stal” Rzeszów. Zainicjowali ją Halina Bartkowiak i Stanisław Gieroń. Sekcja rozwijała się dynamicznie – sukcesy odnosili bracia Andrzej i Grzegorz Kozdrańscy, a także Marta Tomkiewicz. Grzegorz Kozdrański zdobył brąz na mistrzostwach Europy juniorów w 1993 roku i reprezentował Polskę na igrzyskach olimpijskich w Barcelonie w 1992 roku.
Kadencja 1988–1992 – złote lata skoków i pływania
Organizowano Mistrzostwa Polski seniorów i juniorów w pływaniu oraz skokach do wody, Ogólnopolskie Spartakiady Młodzieży i zawody międzynarodowe z udziałem 8 państw. W 1990 roku pływacy zdobyli 9 medali w skokach (seniorzy), 6 w skokach (juniorzy) oraz 13 na Spartakiadzie. W kolejnych latach bilans medalowy pozostawał imponujący – w 1991 roku zdobyto 6 złotych, 8 srebrnych i 3 brązowe w pływaniu oraz 1 złoty, 5 srebrnych i 6 brązowych w skokach.
Lata 1990–2005
W latach 1990–2005 Podkarpacki Okręgowy Związek Pływacki realizował różnorodne zadania, obejmujące m.in. organizację imprez sportowych, wydawanie regulaminów, kontrolę przestrzegania przepisów, a także przygotowywanie reprezentacji regionalnych na zawody krajowe i międzynarodowe. Był to czas intensywnego rozwoju, ale także licznych wyzwań związanych z ograniczonymi możliwościami organizacyjnymi i finansowymi. W początkowym okresie, od 1990 roku, działalność Związku koncentrowała się na organizacji imprez pływackich i skoków do wody, nadawaniu klas sportowych zawodnikom oraz prowadzeniu dokumentacji klubów. Kluczowym wydarzeniem było utworzenie sekcji pływackiej „Resovia”, której zawodnicy szybko zaczęli odnosić sukcesy na mistrzostwach Polski, co umocniło pozycję regionu na krajowej mapie pływania. W kolejnych latach, dzięki pracy kolejnych zarządów, POZP systematycznie rozszerzał zakres swojej działalności. Organizowano liczne zawody rangi regionalnej, krajowej i międzynarodowej – w tym mistrzostwa Polski seniorów, juniorów i młodzieży, a także ogólnopolskie turnieje i imprezy promujące pływanie wśród dzieci i młodzieży. Szczególną uwagę poświęcano również szkoleniu kadry instruktorskiej i trenerskiej, co w dłuższej perspektywie przyczyniło się do dynamicznego rozwoju tej dyscypliny w województwie. Lata 90. przyniosły jednak także liczne trudności. Związek musiał zmagać się z ograniczeniami finansowymi i administracyjnymi, a brak możliwości budowy nowych basenów stanowił istotną barierę dla rozwoju infrastruktury sportowej w regionie. Mimo tych problemów udało się utrzymać wysoki poziom organizacyjny imprez i systematycznie poszerzać ofertę zawodów, które przyciągały coraz większą liczbę uczestników.
Początek XXI wieku okazał się okresem dalszego rozwoju. W 2004 roku w regionie powstały nowe kluby pływackie, co świadczyło o rosnącej popularności tej dyscypliny. Podkarpacki Okręgowy Związek Pływacki nadal koncentrował się na poprawie warunków szkolenia, organizacji zawodów oraz budowaniu współpracy z klubami, samorządami i instytucjami sportowymi. Podsumowując, lata 1990–2005 były okresem, w którym POZP nie tylko utrzymał ciągłość działalności mimo trudnych realiów, ale również przyczynił się do znaczącego rozwoju pływania w regionie. Dzięki zaangażowaniu działaczy, trenerów i zawodników udało się zbudować solidne fundamenty, które pozwoliły na dalsze sukcesy w kolejnych latach.
Kadencja 2008–2012
W październiku 2008 roku, podczas Walnego Zebrania Sprawozdawczo- Wyborczego, wybrano Zarząd POZP pod przewodnictwem prezesa Jerzego Szczerbatego. W skład weszli m.in. wiceprezesi Marek Kamiński (ds. organizacyjnych) i Bogusław Omiotek (ds. sportowych), sekretarz i skarbnik Barbara Więch, a także przewodniczący komisji: Ewa Furman (Kolegium Sędziów) i Zbigniew Musiałek (Komisja Skoków do Wody). W 2009 roku powołano Radę Trenerów z przewodniczącym Robertem Wieczorkiem, który dołączył do Zarządu. W trakcie kadencji nastąpiły zmiany: w marcu 2010 Jerzy Pudo objął funkcję wiceprezesa ds. sportowych, a we wrześniu 2011 Grzegorz Lesiak zastąpił Marka Kamińskiego jako wiceprezes ds. organizacyjnych. Zarząd odbył 19 posiedzeń, pracując zgodnie ze statutem i regulaminem. Powstały trzy komisje statutowe, działające według własnych regulaminów. W tym okresie znacząco wzrosła liczba klubów pływackich – zarejestrowano wiele nowych, co było postępem w porównaniu z poprzednią kadencją. POZP zrzeszał wówczas kluby pływackie i sekcję skoków do wody, skupiając trenerów różnych klas (w tym mistrza, I i II klasy oraz instruktorów). Realizowano zadania statutowe, takie jak organizacja imprez i
szkolenia, z naciskiem na rozwój dyscyplin wodnych.
Kadencja 2012–2016
Kadencja rozpoczęła się w październiku 2012 roku wyborem Zarządu z prezesem Jerzym Szczerbatym na czele. W składzie znaleźli się m.in. wiceprezesi Grzegorz Lesiak (ds. organizacyjnych) i Robert Wieczorek (ds. sportowych), skarbnik Barbara Więch, sekretarz Ryszard Kwiatek oraz przewodniczący komisji: Ewa Furman (Kolegium Sędziów), Robert Wieczorek (Rada Trenerów) i Grzegorz Lesiak (Komisja Skoków do Wody). Tragiczna śmierć prezesa Szczerbatego w grudniu 2012 roku wymusiła zmiany – w styczniu 2013 prezesem został Robert Wieczorek, a wiceprezesem ds. sportowych Ryszard Kwiatek. Dokooptowano Jarosława
Niedbałowskiego jako przewodniczącego Rady Trenerów. Zarząd odbył 15
posiedzeń i 3 spotkania z przedstawicielami klubów, działając zgodnie ze statutem. Powołano trzy komisje statutowe. W ciągu czterech lat powstało kilka nowych klubów pływackich, choć niektóre zawiesiły działalność. POZP zrzeszał kluby skoków do wody i pływania, skupiając 719 zawodników z aktualnymi licencjami PZP. Realizowano zadania statutowe, w tym organizację zawodów i wsparcie rozwoju sportu wodnego w regionie.
Kadencja 2016–2021
W październiku 2016 roku Walny Zjazd Sprawozdawczo-Wyborczy wybrał Zarząd z prezesem Robertem Wieczorkiem. W skład weszli wiceprezesi Grzegorz Lesiak (ds. organizacyjnych) i Artur Baszak (ds. sportowych), skarbnik i sekretarz Barbara Więch, a także przewodniczący komisji: Ewa Furman (Kolegium Sędziów), Bogusław Omiotek (Rada Trenerów) i Grzegorz Lesiak (Komisja Skoków do Wody). Zarząd odbył 12 posiedzeń, w tym uchwały elektroniczne między spotkaniami, oraz trzy sprawozdawcze Walne Zgromadzenia Delegatów (w 2018, 2019 i 2020 roku). Pandemia COVID-19 uniemożliwiła Walny Zjazd Wyborczy w 2020 roku, co spowodowało przedłużenie kadencji do września 2021 na podstawie przepisów antykryzysowych. W tym okresie liczba klubów rosła: w 2017 zarejestrowano 23 kluby z 798 zawodnikami, w 2018 – 26 klubów z 736 zawodnikami, w 2019 – 28 klubów z 749 zawodnikami, w 2020 – 29 klubów z 749 zawodnikami, a w 2021 – 31 klubów zrzeszających 2173 zawodników. Powstały nowe kluby, choć niektóre zawiesiły działalność lub nie opłaciły składek. POZP przyjął nowe stowarzyszenia, w tym te skupione na terapii wodnej. Realizowano zadania statutowe mimo obostrzeń pandemicznych, z naciskiem na ciągłość funkcjonowania i komunikację z członkami.
Kadencja 2021–2024
Kadencja rozpoczęła się we wrześniu 2021 roku wyborem Zarządu pod
przewodnictwem Roberta Wieczorka. W składzie znaleźli się wiceprezesi Grzegorz Lesiak (ds. organizacyjnych) i Artur Baszak (ds. sportowych), skarbnik i sekretarz Barbara Więch, a także przewodniczący komisji: Ewa Furman (Kolegium Sędziów), Bogusław Omiotek (Rada Trenerów) i Grzegorz Lesiak (Komisja Skoków do Wody). Wkrótce po wyborze Artur Baszak zrezygnował, a w październiku 2021 dokooptowano Huberta Krasowskiego. Zarząd pracował z wykorzystaniem uchwał elektronicznych między posiedzeniami. Liczba członków ewoluowała: w 2022 POZP zrzeszał 34 kluby z 1031 zawodnikami (powstały nowe, jeden zawiesił działalność); w 2023 – 34 kluby z 883 zawodnikami (niektóre nie opłaciły składek); w 2024 (stan na sierpień) – 33 kluby z 830 zawodnikami (jeden zawiesił działalność, inne nie opłaciły składek). Organizacja skupiała kluby skoków do wody i pływania, realizując zadania statutowe, takie jak organizacja imprez i wsparcie rozwoju sportu wodnego. Mimo wyzwań, jak zmiany w składzie klubów, POZP utrzymywał ciągłość działań, promując pływanie jako formę aktywności dla wszystkich grup wiekowych.
Kadencja 2024–obecnie
W październiku 2024 roku, podczas Walnego Zjazdu Sprawozdawczo-Wyborczego, na stanowisko Prezesa POZP wybrano ponownie Roberta Wieczorka. W skład nowo wybranego zarządu weszli również: wiceprezes Grzegorz Lesiak, wiceprezes ds. sportowych Hubert Krasowski, przewodniczący Komisji Skoków do Wody Marcin Kulczycki, sekretarz Ewelina Mazur, przewodniczący Rady Trenerów Tomasz Sarna oraz Kacper Fara (członek bez prawa głosu). W skład Komisji Rewizyjnej wchodzą: przewodniczący Sławomir Jacek, członek Izabela Walczak-Dróżdż oraz członek Maciej Nabożny. Skład Rady Trenerów obejmuje: przewodniczącego Tomasza Sarnę, członkinię Adriannę Burchan, członków Łukasza Krasowskiego, Artura Katarzyńskiego i Piotra Haręzgę. Skład Prezydium
Sędziów POZP to: przewodnicząca Ewa Furman, wiceprzewodniczący Grzegorz Kałuża, szkoleniowiec Anna Korycka-Lutak, członek Małgorzata Kubik oraz członek Maciej Płaneta.
Podkarpacki Okręgowy Związek Pływacki od lat odgrywa kluczową rolę w rozwoju sportów wodnych w regionie, łącząc tradycję z nowoczesnym podejściem do organizacji i promocji.
Dzięki zaangażowaniu trenerów, zawodników i organizatorów udało się zbudować silne fundamenty sportowe, które zaowocowały licznymi sukcesami na arenie krajowej i międzynarodowej.
Aktualna kadencja kontynuuje tę misję, skupiając się na integracji klubów, organizacji zawodów oraz promocji pływania i innych dyscyplin wodnych w województwie podkarpackim. Szczególnym dowodem rozwoju i otwartości na nowe wyzwania jest powstanie w strukturach POZP sekcji piłki wodnej, które otwierają nowy rozdział w historii związku i wzbogacają ofertę sportową regionu.